Onze Moeder 12

     Wietske van der Hout-Kooistra
11 juli 1929                             13 april 2011

Aanwezig in afwezigheid

Haar wijsheid en haar liefde aan ons allemaal doorgegeven

Voorgoed in ons bestaan verweven

En daarom nooit verleden tijd

Wij willen iedereen bedanken voor de hartverwarmende belangstelling die wij als familie tijdens de ziekte van onze moeder, schoonmoeder en beppe en na haar overlijden. Woorden schieten tekort, maar het is een troost te weten dat we niet de enigen zijn  die haar missen.  De gedachte dat Wietske in haar leven zoveel heeft betekend zal ons tot steun zijn in de komende tijd.

Klaasje, Henk, Wiebe, Hitty, Auke, Mirjam

    René, Jolanda, Jildou, Rutger, Mink, Elmer

Lieve Mensen, volgers en lezers van dit blog,

De wake op 16 april en de begrafenis op 18 april voor Onze Moeder, Beppe, zus, tante, nicht, vriendin en kennis Wietske is geweest.

Dankbaar was ze... Aandacht geven was haar leven. Zij leerde ons liefhebben en zij was een vriendin voor velen.....

Opluchting dat het lijden voorbij is wisselt af met het verdriet dat me regelmatig overspoelt. Opnieuw de discrepantie tussen gevoel en verstand.......Wat is elkaar loslaten toch moeilijk.........


Wij, Klaasje, Wiebe en ik hebben na de dankdienst voor haar leven afgesproken het werk van Onze Moeder voort te zetten. Wij zijn dankbaar voor en met zo'n Moeder!!!!

Auke

PS, Ik nodig jullie uit om te reageren op de blog, of om herinneringen over het leven van Wietske met ons te delen

Onze Moeder 11


Hallo allen,



Mink en Elmer bij Beppe op 30 maart

Onze Moeder is uitgestapt, heeft de trein van het leven verlaten. Waardig en bescheiden en in alle rust op 13 april iets voor 6 uur in de ochtend. Ze heeft het laatste stapje alleen gezet.

Ook na het afscheid van de Derickxkamp op 29 maart bleef Onze Moeder dankbaar. De overgang naar Hospice "de Spreng" in Beekbergen lijkt wel het proces naar het einde te versnellen. Onze Moeder zit nog twee dagen overdag in een stoel, maar verkiest hierna toch haar bed boven de stoel. De arts van het hospice geeft aan dat Onze Moeder hier in "de Spreng" geen gastvrouw meer hoeft te zijn, zoals ze tot het laatst is geweest in haar eigen huis. Dit maakt het  mogelijk om toe te geven aan de ziekte. Steeds vaker slaapt Onze Moeder diep en is er moeilijk contact te maken. 

Mirjam bij Onze Moeder op 5 april

Ook is ze weer vaker misselijk. Voor mijzelf is het prettig om te merken dat er snel, adequaat en deskundig omgegaan wordt met optredende symptomen. Van zondag op maandag 4 april krijgt Onze Moeder een katheter in. De bezoeken dienen meer ingeperkt te worden. Bij bezoeken van Klaasje, Wiebe en mij staat Ma zichzelf toe te blijven rusten en weg te zakken in een diepe, diepe slaap. Onze moeder probeert wel alert te blijven bij bezoeken van anderen, maar dit eist wel z'n tol. Op donderdag 7 april besluiten Klaasje, Wiebe en ik de vaste bezoekers te bellen over de verslechtering in de toestand van Onze Moeder. Zij hadden dit zelf ook al geconstateerd. Wij gaan als familie de laatste fase in en gaan vaker naar Onze Moeder toe. Op zondag 10 april spreekt Ma voor het laatst. We zijn die dag als kinderen allemaal nog geweest. 

Met familie op het terras van 'de Spreng'
 op zondag 10 april

Haar laatste woorden waren bij het afscheid tegen Wiebe en Rutger: 'It wie een moaie dei.... ' Op dinsdag 12 april is ús Wiebe jarig en komt naar "de Spreng" in Beekbergen.  Deze ochtend besluit ikzelf spontaan om in de middag ook naar Onze Moeder te gaan. Rond het middaguur belt Wiebe mij op om te vertellen dat het nu wel heel snel achteruit gaat....Ik ga samen met tante Henny uit Oosterbeek naar het hospice. Mijn moeder ligt met open mond, geen gebit in en zonder bril in een heel, heel diepe slaap. Deze aanblik vind ik heel erg moeilijk. We overleggen of er een dominee van het huis aanwezig is. Dit blijkt niet het geval. Klaasje belt 's avonds met dominee Valk. Deze geeft aan woensdagmiddag te willen komen. Klaasje zegt dat dit misschien te laat kan zijn. Daarop wordt besloten om toch direct te gaan. Dit is op 12 april om 21 uur. Klaasje, Henk en dominee Valk komen samen in "de Spreng". Een intiem moment volgt rond het bed van Onze Moeder. De dominee geeft Wietske de zegen........Onze Moeder heeft het zeker gemerkt, ze laat het merken door in de arm van Klaasje te knijpen en door nog een laatste poging te doen iets te zeggen... De volgende ochtend wordt Klaasje gebeld door het Hospice. De ademhaling is dan al heel onregelmatig. Klaasje belt Wiebe en mij om ook naar Beekbergen te komen. Om 6 uur is Klaasje als eerste bij  "de Spreng". Onze Moeder is dan net overleden. De nachtverpleegkundige vertelt dat Ma is heengegaan op het moment dat zij net even weg is en Ma alleen is. Het lijden is voorbij.

Onze Moeder 10



De Beekwal

Derickxkamp 13

6961 DE Eerbeek



Centrum voor palliatieve zorg De Spreng 

Ruitersmolenweg 5

7361CC Beekbergen



Verhuisbericht:

Wietske

van der Hout-Kooistra

 Hallo allen,

Sinds afgelopen dinsdag 29 maart woont Onze Moeder in het Hospice De Spreng in Beekbergen.

Het idee voor een hospice was in het begin van het einde in januari besproken en toen verworpen met het idee dat we het in Ma's huisje aan de Derickxkamp willen redden. Toen wisten we niet dat we in maart een ander besluit gingen nemen.

In de weken tussen 6 maart en 29 maart is er weer veel gebeurd. Sinds het stoppen met de hormoonpil nam de misselijkheid snel af en was soms zelfs even helemaal weg.

Onze Moeder op 16 maart

Dit is positief. Ma is hier erg blij mee en vertelt dat ze voor het eerst voor zichzelf heeft gebeden dat de misselijkheid weg mag gaan en zie daar!!!!

Wel merken we met z'n allen een toename van symptomen dat er meer activiteit is in de hersenen. Onze moeder hoort 's nachts een keer geklop op het raam en wordt wakker in de stoel in de kamer. Ze weet niet hoe dit gegaan is. Daarnaast ziet ze soms dingen die er niet zijn.  Deze verschijnselen kunnen veel oorzaken hebben. Het kan komen van de activiteit van de kanker in de hersenvliezen. Daarnaast kan het ook komen van de pijnbestrijdingsmiddelen. Ook de stoelgang gaat niet goed. Onze Moeder blijft het moeilijk vinden om over zichzelf aan te geven waar ze last van heeft (ook bij de mensen die het moeten weten). Lichamelijk zien we ook verslechtering. Het lopen  gaat steeds moeilijker. Ze is in de afgelopen periode thuis 2 keer gevallen. De eerste keer was ze bij haar eigen toilet en is ze met haar hoofd tegen de muur gevallen. Gelukkig heeft ze de alarmering om, blijft ze bij en heeft ze kunnen bellen. De tweede keer was op 26 maart toen was haar zus Ypie bij haar. Beide keren zijn zonder ernstige gevolgen. Met de Beekwal is inmiddels al afgesproken dat er meer controlerondes gelopen worden en er meer praktische ondersteuning geboden wordt. Probleem van Onze Moeder blijft dat ze het moeilijk vindt om hulp te vragen, ondanks adviezen en herhaaldelijk aandringen van verschillende kanten.

Wiebe met Ma op 23 maart

Klaasje, Wiebe en ik zijn tot de conclusie gekomen dat wij het niet verantwoord meer vinden dat Onze Moeder momenten zonder zorg alleen is. Het is te gevaarlijk!!

We besluiten dit op 23 maart met Ma te bespreken. Een alternatief voor het niet meer thuis kunnen wonen is een hospice. Wiebe brengt deze boodschap...... Ma zegt: Jullie merken dat ik niet vijandig tegenover deze boodschap sta.

Verstand en gevoel liggen op dat moment weer mijlenver van elkaar af. Verstandelijk is een overgang naar een hospice een wijs besluit. Emotioneel is het niet te bevatten. We hadden toch afgesproken dat Onze Moeder thuis zou kunnen sterven. Een gevoel van falen, haar tekort doen......Verstand wint, want wat zouden we denken en vinden als het thuis mis zou gaan....



De gezamenlijke huiskamer
in het hospice 27 maart



Ik bel nog dezelfde avond iedereen op die bij de bezoekregeling van Onze Moeder betrokken zijn en overleg met Ans Hoogendoorn van de Beekwal om een hospice te benoemen en te bespreken. We ondervinden vooral steun voor het idee, maar ook is er twijfel....Op donderdag 24 maart leg ik contact met het Hospice De Spreng in Beekbergen. Er is plek, maar de aanvraag moet gedaan worden door de huisarts. Op vrijdag 25 maart komt de huisarts bij Onze Moeder langs. Henk is hierbij aanwezig. Er volgt een goed gesprek en de huisarts geeft aan al langer het idee te hebben gehad dat een Hospice aan te raden is en ook haar voorkeur heeft. Zij ondersteunt en regelt nog dezelfde dag de aanvraag voor het (high-care) Hospice De Spreng in Beekbergen. Op maandag 28 maart zal de casus van Onze Moeder hier besproken worden.....Op zaterdag valt Ma in het bijzijn van haar zus. Thuis kan echt niet meer.  Op zondag 27 maart gaan Klaasje en ik samen kijken in het Hospice. Het ziet er prachtig uit. De ontvangst is hartverwarmend. Het maakt de maandag extra spannend. Wordt de aanvraag gehonoreerd.

Op maandag 28 maart komt er witte rook! Op dinsdag 29 maart kan Onze Moeder worden opgenomen om 10.30 uur. Ús Mem krijgt het bericht op maandagmiddag van Klaasje en Henk. Bewondering en respect voor de manier waarop Onze Moeder dit oppakt en ook deze bittere pil accepteert en slikt. Het kost haar wel heel veel. Het lijkt zelfs soms even het moment voor Ma om het leven meer los te kunnen laten. Deze laatste nacht op de Derickxkamp 13 blijft Klaasje bij haar slapen. Onze Moeder loopt letterlijk en figuurlijk aan alle kanten leeg deze nacht, misselijk en ontlasting. De volgende ochtend is ze met heel veel moeite wakker te krijgen. Om half 11 komt de ambulance en is het tijd om afscheid te nemen van haar huisje waar ze met zoveel plezier 6,5 jaar heeft gewoond.

Afscheid van het personeel van de Beekwal, die met zoveel warmte voor Onze Lieve Moeder gezorgd hebben. Afscheid van...... 

Afscheid personeel de Beekwal
Dinsdag 29 maart

 

Dag Derickxkamp 13



 Hartelijke groet van ons allemaal,

Ma, Klaasje, Wiebe en Auke













Onze Moeder 9

Hallo allen,

Vrijdag 4 maart kregen we het bericht dat (oom) Yde plotseling is overleden. In januari waren hij en Gerrie de eersten die bij onze moeder  afscheid kwamen nemen.  Hierboven staat Yde op de foto op de 81e verjaardag van onze Moeder. In gedachten zijn we bij Gerrie en de familie en wensen wij hen veel sterkte om ook dit verlies te dragen.



Ma op 9 februari

 

Het wordt tijd voor een update. Het valt me zwaar op dit moment te schrijven. Sinds afgelopen vrijdag is er een hoog laag bed in de kamer geplaatst.  Het vele overgeven van de laatste weken heeft onze Moeder veel kracht gekost. Op 9 februari geeft Ma aan last te hebben van dubbel zien. Dit heeft te maken met de activiteit van de kanker in de hersenvliezen. Ze verdraagt het niet tegen het licht in te kijken. Op die dag hebben we de kamer omgegooid en de stoel zo gezet dat ze niet meer tegen het licht in hoeft te kijken. Ma heeft op dat moment ook nog veel pijn. Op donderdag 10 februari wordt besloten te starten met extra pijnmedicatie in de vorm van een morfinepleister. De eerste nacht dat ze deze gebruikt slaapt Ma voor het eerst sinds tijden heerlijk en 's ochtends heeft ze even het idee dat ze weer helemaal beter is. 

Vanaf dat ze de pleister gebruikt is de pijn weg. Wat wel blijft is de misselijkheid en het overgeven. Daarnaast is het dubbel zien niet meer

Ma met Remkes & Jannie
op 16 februari



te doen. Met één oog kijken is prettiger. Per dag wordt er gewisseld. Ma krijgt eerst een ooglapje en noemt zichzelf Moesje Dayan. Inmiddels is het lapje vervangen door een pleister die de ene dag op het brilleglas geplakt wordt en de volgende op de andere. Het bezoek dat komt kost haar steeds meer energie. Het praten met meer mensen tegelijk lukt steeds moeilijker. De dagen rijgen zich aaneen voor Ma. Ze blijft blij met de mensen die langskomen. Eten en drinken lukt moeizaam. Er is een stappenplan voor de misselijkheid. Mij gaat het niet snel genoeg en ik merk bij mezelf dat ik het niet kan verdragen dat er niet meer wordt ondernomen om de misselijkheid tegen te gaan. Het is vergelijkbaar met het gevoel dat ik had t.a.v. de pijn. Ma is soms de greep op het hier en nu even kwijt. 



Ma op mijn verjaardag
23 februari



Ze lijkt veel moeite te hebben het leven los te moeten laten. Daarnaast is ze ook alert en blijft ze in de gaten houden wat er om haar heen gebeurt. Vanaf 25 februari bemerken we een omslag in de stemming van onze Moeder. Ze reageert vaker bozig en opstandig. De pijn is weg maar het breekt haar op dat ze zich zo beroerd blijft voelen.  Het vervelende is dat Ma in het gesprek met de arts de zaken die er toe doen niet meldt. Hierdoor verandert er niets.. We besluiten als familie dat er bij gesprekken met de arts iemand aanwezig moet zijn om zaken goed door te spreken. 

Woensdag 2 maart gaat het  's ochtends helemaal mis. Ze redt het eigenlijk niet meer om de voordeur te openen. Die dag verloopt het herstel moeizaam.

Op donderdag 3 maart is er opnieuw een gesprek met de arts. Ma blijkt nog altijd de hormoonpil te gebruiken tegen de kanker. De huisarts had al verschillende malen aangegeven dat deze gestopt kon worden. Maar onze Moeder heeft steeds aangegeven te willen blijven strijden tegen de kanker!! Ik had haar de dag ervoor gezegd dat ik dit vreemd vond dat ze doorging met de femara, want op 5 januari was haar verteld dat de kanker het gewonnen had.........Op donderdag is de medicatie aangepast. Geen hormoonpil meer en de volgende stap in het misselijkheidsprotocol.



Ma op de verjaardag van
Henk 4 maart



Op deze donderdag wordt ook met Ma besproken dat het goed voor Ma zou zijn als ze meer in bed zou blijven om meer rust te krijgen. Dit wordt nog dezelfde dag geregeld met de coördinator van de Beekwal. Op vrijdag staat er een hoog-laag bed en een po-stoel. Het bed heeft een confonterende uitwerking. Enerzijds is Ma blij met het bed, anderzijds maakt het duidelijk dat de volgende tree naar het einde genomen is. Deze vrijdag verloopt in eerste instantie goed. Ma eet zelfs een gebakje en dit blijft binnen. Daarna slaat de vermoeidheid toe. 's Avonds komt Klaasje Haveman nog even kijken of er misschien bij Ma geslapen moet gaan worden. Ma geeft aan dat dit nog niet nodig is. Ze wil zelf 's nachts nog in haar eigen bed slapen, dit om het verschil tussen dag en nacht toch in stand te houden.

Het schema van het bezoek is omgezet naar een schema waarin er 's ochtends en 's middags iemand is die onze Moeder gezelschap houdt. Alleen zijn en zichzelf redden wordt steeds moeilijker. Vandaag zijn Mirjam de kinderen en ik ook bij Ma langsgeweest. Het heuglijke van deze dag was dat Ma nog niet had overgegeven.....



De kinderen en ik bij Ma
 zondag 6 maart









Onze Moeder 8

Mijn moeder met Jacques Lut een jeugdvriend van
Wiebe en mij

Hallo allen,

Inmiddels zijn we weer bijna 2 weken verder. Het gaat steeds iets minder goed met onze Moeder. Afgelopen dinsdag en woensdag was het slecht. Het eten lukte niet en ze had veel pijn. Om die reden heeft de huisarts donderdag de medicatie aangepast.

Wat de pijn aangaat helpt de medicatie goed. Het is wel vervelend dat onze Moeder misselijk is en blijft overgeven. Daarnaast blijft het ziekteproces van de kanker in het hoofd doorgaan. Zaterdag was het praten moeilijk en vandaag was dit weer beter. Vandaag was de klacht vooral dubbel zien.

Onze Moeder is erg blij en gelukkig met alle mensen die de afgelopen weken "afscheid" zijn komen nemen. Al die mensen die met haar meegereisd zijn in haar levenstrein. De trein waar zij binnenkort uit zal stappen...........

Bezoek kost onze Moeder veel energie, maar biedt ook veel. De nog resterende tijd blijven mensen die mijn moeder dierbaar zijn van harte welkom. Intensief contact wordt moeilijker voor Ma, maar iemand die er is en met haar naar muziek wil luisteren of  een boek bij haar leest kan overleggen met Henk en Klaasje.

Wij waren als gezin blij toch weer bij de Beppe te mogen zijn vandaag.

Auke

Onze Moeder 7

Hallo allen,

Sinds het vorige bericht is er weer veel gebeurd. Vorige week dinsdag is er gestart met een morfine/opium capsule voor de pijn. Daarnaast is er gestart met een medicijn tegen epileptische aanvallen. Ma vertelde vorige week woensdag na inname van de capsule in eerste instantie niets te merken. Later op de avond viel ze in een diepe, diepe slaap. Dit was in de afgelopen weken niet voorgekomen. Op woensdagochtend was Ma erg misselijk. Maar in de nacht had ze in ieder geval geen pijn gevoeld.

In overleg heb ik gevraagd om de prioriteit bij mijn moeder waar het gaat om de persoonlijke verzorging te verhogen naar de hoogste. Deze komende weken zijn cruciaal waar het gaat om het 'waardig' afscheid kunnen nemen van mensen die haar dierbaar zijn, een goed verzorgd uiterlijk hoort hier zeker bij. De beste uren van haar dag liggen op dit moment tussen 9 en 11 uur en tussen 15 en 16 uur. Wanneer ik kijk naar het verval waar het gaat om haar ziekte is die in 1 week groot. Hoe vaak kan ze nog douchen vroeg ik me af. Uitgaande van 2 maal per week zal dit nog hooguit 6 tot 10 keer zijn, misschien iets meer. Ma bleek diezelfde dag besproken te zijn in het werkoverleg en op donderdag is de zorgcoördinator bij haar langsgegaan. Het is goed om te merken dat er ook vanuit de verpleging/ verzorging hetzelfde idee is over de persoonlijke verzorging. Het is goed om te merken hoe liefdevol deze mensen ook om haar heen staan en met onze Moeder omgaan.

Op het werk heb ik aangegeven op de woensdagen de zorg voor mijn Moeder op me te willen nemen. De CAO-Ggz  biedt hier mogelijkheden voor in de vorm van zorgverlof en mijn baas geeft mij hier alle ruimte voor. Voor mezelf is dit prettig, het geeft mij de ruimte iets terug te kunnen en mogen doen .
Voor onze Moeder is dit moeilijker. Zij is gewend om er voor anderen te zijn en bovenal te zorgen.......Nu moet ze dit ook stukje bij beetje overdragen en loslaten, omdat het niet meer lukt.
Bewonderenswaardig blijft  het, te zien en terug te horen hoe ze met haar dierbaren omgaat, hen bemoedigt, geruststelt en vertelt hoop te houden er nog wel even te zullen zijn.
In de gesprekken daarbuiten vertelt onze Moeder toch ook haar angsten te hebben waar het gaat om het laatste deel van haar levensreis. Ze vergelijkt het dan met de ziekte van pa. Ze zegt dat ze zich nu kan voorstellen wat hij heeft doorgemaakt tijdens zijn laatste periode met de hersentumor. Ze is bang ook epileptische aanvallen te krijgen. Elke dag geeft Ma over, heeft regelmatig de hik. De pijn vooral in haar mond is nog altijd niet te verdragen. De paracetamol helpt hier onvoldoende tegen. Morgen gaat ze dit bespreken met de huisarts......
Ze is bang dat met het verhogen van de pijnmedicatie haar verstandelijke vermogens af zullen nemen. Ze merkt nu al zich moeilijker te kunnen concentreren en dat ze bij geringe inspanning zo ontzettend moe is. Het is hierbij onduidelijk of dit te maken heeft met de medicatie of de activiteit van de kanker in de hersenvliezen.
Ik merk bij mezelf dat ik het niet kan verdragen dat Ma zo'n pijn heeft en zo ontzettend moe is.
Ze is zo blij met en dankbaar voor al die mensen die bij haar langskomen.
Wij willen als kinderen vragen niet spontaan bij onze Moeder langs te gaan en/of haar te bellen. Maak hiervoor een afspraak via Klaasje en Henk. Zij beheren het schema voor het bezoek en overleggen met onze Moeder.

Onze moeder 6

ús Wiebe schreef het volgende:
Al haar vechtlust, optimisme en vertrouwen ten spijt krijgt de ziekte onze moeder/mem en beppe Wietske er de komende tijd toch onder. Dat doet haar, ons en al die anderen die haar lief zijn en liefhebben veel pijn. Zondag hebben we als drie kinderen nog eens overleg gehad over wat er de komende tijd moet gebeuren. Wat ons te wachten staat, is voor ons ook ongewis. Wij zullen het uiterste doen, gesteund door familie en vrienden en het personeel uit de zorg, om Wiets in haar eigen vertrouwde huis bij De Beekwal tot het einde te begeleiden.